– een gedachte, door Els Rentenaar
Vandaag is het Palmpasen en het begin van de ‘Goede Week’. Palmpasen: het staat voor de herdenking van de intocht van Jezus in Jeruzalem. Het volk dat was toegestroomd, zwaaide Hem toe met palmtakken om Hem te begroeten, zoals men tegenwoordig met vlaggetjes op koningsdag of oplichtende mobieltjes tijdens festivals en popconcerten zwaait naar koningen of idolen. De palmpaasstok is een afgeleide daarvan, met een betekenis voor elk afzonderlijk onderdeel op en aan het versierde houten kruis.
Rebel of… ?
‘Jezus was een revolutionaire wildebras’, zo las ik gisteren in de krant. Het is een uitspraak van filmregisseur Paul Verhoeven over Jezus, naar aanleiding van diens plan om Zijn levensverhaal te willen verfilmen. Hoewel Verhoeven volgens eigen zeggen atheïst is, is hij blijkbaar toch zodanig gefascineerd door de persoon Jezus dat hij zichzelf daarmee juist lijkt tegen te spreken – de stijl van verbeelden van Verhoeven daargelaten…
Jezus had voor de neutrale lezer van de historische vertelling zeker wel iets weg van een rebel. Hij was niet bang om tegen de gevestigde orde in het verweer te komen. Je moest maar durven! Zo gaf Hij de onderdrukten in de stad nieuwe hoop. Mensen dromden samen in de straten om Hem te kunnen zien en juichten Hem wuivend met palmtakken toe. Alsof ze een koning binnenhaalden. Een koning op een ezeltje. Een ongewoon gewone man. Hij bracht een boodschap over liefde en over het eeuwig leven. En is dat niet iets wat we allemaal wel wensen? De stemming van het volk sloeg om na dat bekende voorval: Jezus was de stad Jeruzalem nog niet koud binnen, of Hij vaagde in een vlaag van razernij alle handelaren in de tempel weg en joeg ze daarmee tegen zich in het harnas. En met de stemmingmakerij van de bekende ´schijnheiligen´, de schrift- en wetsgeleerden die Jezus´ handelen herhaaldelijk toetsten naar de regels, daarbij opgeteld, sloeg de feestelijke stemming om als een blad aan een palmboom. Er was nog geen week voorbijgegaan, of het volk dat Hem zo enthousiast had binnengehaald riep vervolgens om Zijn kruisiging.
Wachten op verlossing
Soms komt de oplossing in een andere vorm dan wij verwachten. Een koning op een ezeltje. Te onwaarschijnlijk om geloofd te worden. En toch…zo onmogelijk als het misschien lijkt is er, haast ongemerkt, een verandering in gang gezet. Onzichtbaar nog. Het hangt in de lucht en slechts de tijd houdt het antwoord van ons vandaan. Durven wij nog daarin te geloven?
Net als het joodse volk destijds is het wachten op de verlossing, op een einde aan de onderdrukking. Het wachten is op een man die opstaat en die sterk genoeg is om het heersende kwaad te beteugelen. Bestaat er wel een overtreffende trap in kwaad en vergelding om vrede te bereiken? Ik weet het niet, maar dat lijkt me niet. De sterkste man van een oorlog is hij die vrede brengt, meen ik….
Het ezelsbruggetje: verwacht het onverwachte
Via onverwachte wegen loopt ook ons leven soms: het ezelsruggetje van het ezeltje uit het verhaal dat de koning dragen moet, blijkt een ezelsbruggetje. Zo mogen wij ons blijven herinneren dat het goede nieuws klein en onopvallend begint en geen geluid van de grootste schreeuwers is. Bevrijding van het kwade, vrede, liefde. Al deze eigenschappen maken Jezus tot de koning van de Verlossing. Het palmtakje van Palmzondag is een tastbare herinnering door de tijd, een teken van hoop dat de toekomst die voor ons ligt beter is dan wat we kunnen zien.
Palmpasen luidt de Goede Week naar Pasen in. Het slaat een brug, een brug van het heden naar de toekomst, van de dood naar de verrijzenis en naar nieuw leven – misschien in overdrachtelijke zin. Een ezelsbruggetje, een brug om te onthouden.
PS: Ik heb even opgezocht wat die aanroep van het joodse volk, dat ‘Hosanna’, nou precies inhoudt. In de bekende betekenis kennen we het als vreugdekreet van de mensen die Jezus verwelkomden toen Hij Jeruzalem binnenreed, zoals mensen van nu ‘Hoera, leve de koning!’ roepen als Willem en Maxima op koningsdag langs een rij mensen voobijtrekken. Maar zoals alles aan het verhaal van Palmpasen is ook dit dubbel. In de oorspronkelijke vorm van de joodse liturgie was het een hulproep, een smeekbede: ‘Heer, help toch!’
Die verlossing, die komt er! Lang verwacht of anders dan verwacht, maar vroeg of laat is Palmpasen het startschot van de verandering die komen gaat. Durf dat maar te geloven!