WAT GOD VERBONDEN HEEFT, ZAL DE MENS NIET SCHEIDEN!

OVERWEGING ZONDAG 3 OKTOBER 2021 – DOOR PASTOR  J. ADOLFS

LEZINGEN: ZONDER ANDEREN KOMT GEEN MENS TOT LEVEN, JOKE FORCEVILLE-VAN ROSSUM
ERGENS BIJ HOREN, JOKE FORCEVILLE-VAN ROSSUM
EVANGELIE: MARCUS 10,2-12
THEMA: WEEK VAN DE ONTMOETING.

Vooraf even een ‘instapper’, om aan te sluiten bij de situatie van dit moment: 70 jaar televisie. Waar denkt u aan bij dit gebaar van mij (handen zwaaien)? Natuurlijk: Tante Hannie en Dappere Dodo.
Wie was uw favoriete tv-personage? Mag ik een gokje wagen: bisschop Bekkers, Mies Bouwman, Jos Brink, André van Duin, Ome Willem, Willeke Alberti?
En uw favoriete televisie-programma: Fabeltjeskrant, Swiebertje, Eurovisie-songfestival, Ajax, Sesamstraat, Wedden-Dat, Ja, zuster nee zuster, Open het Dorp? Vult u maar in en aan!
Maar misschien liggen ook deze uitzendingen nog in ons geheugen: 4 oktober 1994: De Bijlmerramp, 11 september 2001: World Trade Centre in New York, de aankomst van de slachtoffers van de vliegtuigramp met de MH17 of nog heel recent de onthulling van het namenmonument van de Holocaust in Amsterdam?
Wat er op dit moment ergens in de wereld gebeurt, kunt u bijna tegelijkertijd in beeld krijgen op uw televisiescherm: gewenst of ongewenst. Je kunt natuurlijk altijd zappen of je televisie uitzetten: aan ons de keuze. Maar niemand zal kunnen ontkennen dat wij door de televisie ‘wereldwijzer’ zijn geworden.
Soms werden wij er blij van, maar misschien ook wel eens somber of verdrietig.

Ook de kerk en ons geloof heeft hier een aandeel in gehad: van uitzendingen van vieringen, vooral op de zondagmorgen, maar ook van de berichtgeving van en de uitgebreide commentaren op de seksuele mistoestanden.
Mag ik dan ook durven stellen dat dit ongetwijfeld van invloed kan zijn geweest -en nog is- op ons omgaan met elkaar, of anders gezegd: onze relaties en contacten?
Zo kom ik bij bij het thema, het onderwerp van mijn overweging: WAT GOD VERBONDEN HEEFT, ZAL DE MENS NIET SCHEIDEN! Een heet hangijzer om je vingers aan te kunnen branden!
Ik zal het laatste woord hier vanmorgen niet over kunnen zeggen, maar vraag u in ieder geval om met mij mee te denken, misschien uit eigen ervaring of van familie, dierbaren of kennissen.

Het is een van de tien geboden: Gij zult niet echtbreken. De logistiek vermeldt vandaag de dag dat één op de vier huwelijken ontbonden wordt door een scheiding.
Pas op met zomaar een oordeel uit te spreken, want wie kent het verhaal erachter van verdriet, schuld en onmacht. Uit  eigen ervaring in ons gezin mag ik dan meespreken. Eén van mijn zussen kwam jaren geleden bij mij met het verhaal dat haar man regelmatig ‘vreemd’ ging. Zij vroeg mij om raad en hoewel ik zelf niet getrouwd ben en geen vaste relatie heb, u weet wel: het celibaat’, mag ik toch spreken uit de praktijk van mijn pastorale ervaring. Ik heb met mijn zus en haar partner een diepgaand gesprek gehad: het loog er niet om. Mijn waarschuwing was onder andere aan hem: ’Als je dit blijft flikken, dan zal ik mijn zus adviseren om te scheiden.’ Ongezouten taal, maar wel duidelijk!
Om het kort te houden: ze zijn gescheiden! Ik durf hier dan te zeggen: ’Wat God  niet meer verbonden zal achten, mag de mens scheiden!’
Toen mijn vader van de scheiding op de hoogte kwam, was hij in eerste instantie niet blij met mijn bemoeienis: nog wel op advies van een priester! Mijn reactie was: ‘Pa, u weet niet alles en het lijkt ons verstandig om u te vragen op ons te vertrouwen als het gaat om deze scheiding’. De goede man was toen al bijna negentig jaar en wij wilden hem sparen, hoewel deze  uitdrukking van hem mij nog altijd in de oren klinkt: ‘Ik mag het zeker weer niet weten!’ Als broers en zussen hebben wij het hier nog wel eens met elkaar over.

We beginnen vaak met vlinders in onze buik, maar weten allemaal uit ervaring dat trouw een werkwoord is, waar je nooit klaar mee bent. Een demograaf, een kenner van verschijnselen, schreef in een boek over relaties met als titel ‘Trap niet in de val van verliefdheidsobesitas’: Verliefd worden is geen kunst, verliefd blijven wel, want liefde blijft kwetsbaar.

Eén van de factoren die meespelen bij de toenemende breekbaarheid van relaties, is dat onze cultuur niet gericht is op beperken.
Volgens een antropoloog (kenner van de menswetenschap) werken in ons brein bij verliefdheid drie drijfveren. De eerste zoekt naar seksuele bevrediging, de tweede is de romantische obsessie die je in staat stelt op één persoon te focussenen de derde is gehechtheid voor de lange termijn. Die drijfveren verschillen per persoon in kracht en kunnen door normen en waarden  worden aangejaagd of afgeremd. Als beperkende waarden en normen niet je ding zijn, dan heb je meer moeite om trouw te zijn aan je partner.
Voor mij een gedachte om nog eens verder over na te denken!

Natuurlijk is er in de relatie man-vrouw in de loop van de tijd veel veranderd. De vrouw is letterlijk geëmancipeerd: eigen werkkring, financieel onafhankelijker en een ander rollenpatroon. En dat niet alleen in een huwelijk, maar in vele vormen van relaties contacten en besturen, ook in de kerk, al is dit nog bescheiden.

De vertaling uit de Bijbel van het scheppingsverhaal heeft veel misverstanden, gebruiken en gewoonten opgeleverd: de vrouw is niet onderdanig aan  de man, maar een hulp naast en tegenover hem, aan elkaar gelijk. Adam sliep toch, toen God Eva uit zijn rib de vrouw heeft geschapen: het was het initiatief van de Schepper. Wat een prachtig beeld!

U zult  mij vandaag hopelijk niet kwalijk nemen dat ik vele andere vormen van relaties hier niet bespreek, want daar is de tijd hier te beperkt voor. Weet u waar de letters LHBTIQA en een + voor staan? Lesbisch, homosexueel, bisexsueel, transgender, intersexsueel, queer, asexueel en + staat voor iemand die zichzelf anders noemt dan waar voornoemde letters voor staan. Als u zich aangesproken voelt: respect voor uw trouw aan uzelf en eventueel in relaties.

Tot slot nog even een vraag die mij nogal eens gesteld wordt: ‘Kan ik na een scheiding, als ik kerkelijk getrouwd was, weer voor de kerk opnieuw trouwen met een andere relatie?’ Hiervoor zult u de uitslag moeten  voorleggen aan een zogeheten kerkelijke rechtbank, waarbij een pastor u kan adviseren en assisteren. Dit is geen gemakkelijk proces, want ook een ex wordt hierbij betrokken en de vraag is maar of deze wil meewerken.

Bisschop Zwartkruis gaf mij ooit eens deze wijze raad: ‘Als een nieuw huwelijk niet in aanmerking komt voor ontbinding door een ongeldig-verklaring, geef dan Gods zegen mee om deze liefde te bevestigen. Een officiële inschrijving in een kerkelijk huwelijksregister kan niet gebeuren.’
Meerdere malen heb ik dit advies in praktijk mogen brengen.

Jezus ging in het evangelie van zojuist in op de situaties en relatievormen in zijn tijd, van een huwelijk zoals wij dit nu kennen was toen nog geen sprake. Denken wij maar eens aan Jozef en Maria in het geboorteverhaal van Jezus. Maar trouw stond ook toen in zijn vaandel, ook Hij kende de praktijk en handelde daarnaar.

Mogen wij als boodschap vandaag meenemen: God blijft, hoe dan ook, met ons in trouw verbonden! 

HET ZIJ ZO! 

Amen.