Wat is geluk?

Gedachte bij zondag 29 januari 2023

Beste mensen, 

Hoewel vandaag geen dienst, vond ik het toch leuk om  een overweging te schrijven.   

Margaret Kappers 

Lezingen: Sefanja 2,3; 3,12-13 Matteüs 5,1-12a 

In de lezingen van vandaag lezen we hoe de profeet Sefanja zijn volk oproept om het ware geluk te zoeken in goedheid en nederigheid. In het evangelie geeft Jezus met zijn 8 gelukwensen, die hij benoemt met “Zalig Zij” ons richtlijnen voor onze levenshouding, die wij als christenen aan zouden moeten nemen in onze manier van meeleven met de ander, door oprecht te leven en vrede te stichten. Jezus prijst de mensen die arm zijn, mensen die treuren  en de mensen die honger en dorst hebben, maar Hij voorspelt ze dat aan hun ellendige toestand een einde komt met de woorden: ”Wie treurt, zal getroost worden, wie honger en dorst heeft, zal verzadigd worden.”  

Merkwaardig: de armen wordt geen rijkdom toegezegd. Ze worden gelukkig genoemd, omdat het Rijk van God van hen is, een rijk waarin geen armen en geen rijken meer zijn. Deze zaligheden werden op een berg uitgesproken. Geluk, dat wensen wij elkaar toe op belangrijke dagen, pas een paar weken geleden met Nieuwjaar of op een verjaardag voor een mooi nieuw levensjaar, een trouwerij, een nieuwe baan, een geboorte van een kindje en er zijn nog veel meer voorbeelden te bedenken. Gelukkig zijn of worden is een gevoel waar veel mensen naar verlangen, iets waarop mensen hopen voor hun verdere leven, maar er zullen ook meerdere momenten in ons leven zijn waarop we een heel ander gevoel zullen ervaren, door ziekte, verlies, verdriet, oorlog, kortom, als ons bestaan bestaat uit angst en onzekerheid. “Gelukkig” zijn of zich “gelukkig” voelen, kun je omschrijven als een soort gevoel of toestand waarbij men zich voor kortere of langere tijd vredig of aangenaam voelt. Toch ontmoeten we veel mensen die niet tevreden zijn met hun leven, hoewel ze alles hebben, zij denken dat geld en materiele zaken dé oplossing kunnen zijn voor de leegte die ze voelen. Deels is dat waar, omdat je veel dingen kunt doen waarvan je even blij wordt, maar de keuzes die we moeten maken in ons leven, hangen niet samen met rijkdom of gezondheid. Elk mens krijgt in zijn leven te maken met pech of tegenslag.  

Ik las in een onderzoek in de krant, dat op zowel jonge als oudere leeftijd mensen het meest gelukkig zijn. Jonge kinderen staan open, zijn nieuwgierig en ontvankelijk voor alles wat er in hun leventje gebeurt: een jongen van 11 jaar zei: “Geld kan helpen om gelukkiger te worden, want als je speelgoed kunt kopen dat je graag hebt, of ook wat eten, dan is het gemakkelijker om gelukkig te zijn. Maar gelukkig is geluk niet te koop! Anders zouden rijke mensen alle geluk kopen en is er niets meer over voor de armen, dat zou heel erg zijn.” Wat een wijsheid!!   

Over oudere mensen las ik dat zij vaak over hun niet uitgekomen dromen en verwachtingen nadenken, wat tot een teleurstelling kan leiden, maar dat dit gevoel na verloop van tijd overgaat in berusting en dankbaarheid. Gelukkig zijn is dus een gevoel en heeft te maken met hoe iemand naar het leven kijkt en hoe we met de wereld om ons heen omgaan en het vermogen om ons aan te kunnen passen aan die omstandigheden. Een leven waarin je je realiseert, je accepteert en waardeert dat ons leven soms mooie en soms lastige momenten heeft. Het is in vrede kunnen leven met onszelf en ons daar goed bij voelen, maar ook om menselijkheid naar de ander, een hart voor de ander te kunnen zijn. Als alles verdwijnt in je leven, wat is dan je levensbaken, je houvast, je vertrouwen en waar kun je dan ergens vaste grond vinden?   

Iedereen heeft recht op een leven met wat geluk en liefde. De droom die Jezus’ leven inspireerde noemde Hij ‘het Rijk Gods’. Die droom heeft Hij in de steigers gezet in wat wij ‘de Bergrede’ noemen. Over het eerste deel ervan, over de Zaligsprekingen, gaat het vandaag in het evangelie. De vraag die het evangelie van vandaag ons stelt, is of wij ook “zalige mensen “ kunnen zijn, menselijke mensen, menslievende en menswaardige mensen in de gewone kleine dingen van het leven, op weg naar een vreedzame en oprechte samenleving…Amen. 

De goede weg

Als een nieuwe Mozes
zet Jezus zich neer op de berg.
Zijn leerlingen zitten aan Zijn voeten.
Over hun schouders heen
mogen wij meeluisteren.
Hij geeft nieuwe richting
aan het leven van mensen.
Door Zijn aanbevelingen
gaan nieuwe perspectieven open.
Hij moedigt ons aan
om verder te gaan op de weg
van mildheid en barmhartigheid,
van eenvoud en zoeken naar recht.
Op die weg heeft ons leven toekomst.
Het is een goede weg
in de ogen van mensen
en in de ogen van God.
Op die weg staan we niet zelf centraal.
Jezus verruimt onze blik
van eigen hebben en houden
naar gedeeld leven.
Hij spoort ons aan
om ons eigen centrum te verlaten.
Dan pas gaan we een goede weg,
een weg die toekomst heeft.
Het is niet de weg
van de minste weerstand.
Maar hij leidt wel
naar echt en volop geluk.

Het hemd van de gelukkige ( spiegelverhaal) 

Er was eens een koning die al jaren ziek was. Hij zei: ‘Ik geef de helft van mijn koninkrijk aan wie mij weer beter maakt.’ Wijzen uit het hele land kwamen bijeen en bespraken hoe ze de koning konden genezen. Na lang beraad besloten ze: ‘We moeten iemand vinden die echt gelukkig is. Als de koning zijn hemd krijgt, dan wordt die weer beter.’ De koning vond dat een wijs besluit en gaf zijn dienaren de opdracht om overal in het land te zoeken naar zo’n gelukkig mens. Eerst vonden ze iemand die heel rijk was. ‘Die kan zijn geluk niet op,’ dachten de mensen. Maar toen hoorden ze hoe ziek hij was en hoe weinig hij van zijn rijkdom kon genieten. Een ander was wel gezond maar bleek heel arm te zijn. En iemand die rijk én gezond was had een heel nare vrouw. En bij een ander ging het niet goed met de kinderen. Allemaal hadden ze iets te klagen. Tegen het vallen van de avond bereikten ze een hut. Ze hoorden de herder die er woonde zeggen: ‘Goddank had ik vandaag genoeg te eten en kan ik nu gaan slapen. Wat kan ik nog meer wensen?’ Toen de dienaren van de koning dit hoorden, waren ze blij dat ze eindelijk een gelukkig mens hadden gevonden. Ze klopten aan bij de herder en vroegen naar zijn hemd. Maar de gelukkige herder was zo arm dat hij niet eens een hemd bezat !